Sabtu, 16 April 2011

PERBAYO

PERBAYO atau Parbayea dilingkungan kerapatan Adat Depati nan Bertujuh Permenti nan Sepuluh Pemangku Berdua Ngabi Teh Satyo Bawo (kawasan Sungai Penuh, Pondok Tinggi, Dusun Baru) dikenal sebagai kata-kata ikrar Persumpahan yang diucapkan sewaktu prosesi penobatan gelar adat yang dilaksanakan pada waktu kenduri sko (kenduri pusaka) yang diadakan selang 10 s/d 25 tahun sekali. Prosesi adat in dilakukan di atas Tanah nan Sebingkeh yaitu TANAH MENDAPO. Adapun Tanah Mendapo nya Depati nan Bertujuh Permenti nan Sepuluh Pemangku Berdua Ngabi Teh Santio Bawo (kawasan Sungai Penuh, Pondok Tinggi, Dusun Baru) terletak di Dusun Sungai Penuh Kecamatan Sungai Penuh, tepatnya di Depan Masjid Raya Sungai Penuh. Gelar adat yang dinobatkan dalam acara kenduri pusaka itu diantaranya adalah gelar : DEPATI, NGABI, MANGKU, RIO, DATUK beserta penobatan gelar Ninik Mamak. Untuk penobatan gelar adat Ngabi dan Depati dilaksanakan dengan menghanguskan BERAS SERATUS KERBAU SEEKOR, untuk penobatan gelar Rio, Mangku, Datuk dan gelar Ninik Mamak dengan menghanguskan BERAS DUA PULUH KAMBING SEEKOR.
Adapun Ikrar Persumpahan atau Perbayo tersebut akan dibacakan oleh orang yang bergelar Ngabi Teh Santio Bawo, setelah dibacakan lalu disebutkan nama calon pemangku adat yang bersangkutan diikuti dengan dibunyikan GONG 2 kali untuk gelar Ngabi dan Depati serta 1 kali untuk gelar Rio, Mangku, Datuk. Barulah kemudian Gerlar Adat secara resmi sah dipakai oleh seorang pemangku adat.
Berikut adalah kutipan Perbayo (parbayea) yang dibacakan oleh Ngabi Teh Santio Bawo sewaktu upacara adat kenduri Sko dalam wilayah Depati nan Bertujuh.

PARBAYO
Ngabi Teh Satyo Bawo Karang Satyo nan Samangkok
Adeapun kamai ineh malalaukan sapanjang buot dingan Karang Satyo. Diatoih basarau baimbea kapado anok janteang anok batinoa, kapado umoh kapado tanggo, kapado laheak kapado jajou. Lah manganangahkan tando breah nan saratauh kbea sikoa, breah duo puloah kambeak sikoa, ndok manjadi Depatai ndok manjadi ninek mamak.
Lah bapapah lah babimboin kapado Parmantai nan Sapuloah sarto Pamangkau nan Baduea, lah mangarak kapado kamai Ngabi Teh Satyo Bawea. Jikalau ndok manjadi Depatai ndok manjadi Ninek Mamak, itoh sudeah niang dingan buot. Jadinyo Depatai Nan Batujeuh batinnya dari Depatai nan Batujeuh, lahea nyo dari kamai Ngabi Teh Satyo Bawea. Jadinyo Ngabi Teh Satyo Bawea, batinnyo dari Ngabi Teh Satyo Bawea, lahea nyo dari Depatai nan Batujeuh. Adeapun kamai Ngabi Teh Satyo Bawea dingan Depatai nan Batujeuh umpamo bateang dingan takuyong, terandam samo terandam, terapung samo terapung, rugoi samo barugoi, labea samo balabea. Sudeah niang di pabueak di atoih Umoh Deh Umoh Patlai sandoinyo padeak Tanoh Kerjon, lubuknyo ameah pandannya ameah, sunge barameah tanjon bajurea.
Diatoih tanah nan sabingkeh di bawouh payoang nan sakakai bahimpeung piageang nan tujuh pucoak kapado Kroih Pdoak Anggon Lumpain


Sapo Mangising kno miang, Sapo manguyon kno rbeah, sapo maancak bulih utang, sapo mamindoa bulih garoih.
Ideak buloih manuhok kawan sairain, ideak buloih mangguntoin dalon lipatan, ideak buloih bakuroak bakandan daleang, ideak buloih pepak dilua incoang di dalon.

Dibaroi ingat kapado kayo Depatai nan BatujeuhPermantai nan Sapuloah Pamangkau nan Baduea, Patahouh kamai Ngabi Teh Satyo Bawea kapado kayoa Depatai nan Batujeuh Permantai nan Sapuloah Pamangkau nan Baduwea, Khalifah ngan di junjeung waraih ngan dijaweak pesan ngan di tarimoa.

Amanat ngan di pgeang oleh kamai Ngabi Teh Satyo Bawea dari ninek moyang kitoa purbokalo, dalon pahaik ngan basudut empak ngan digandun lawang ngan duwea, sudeah dilantak dingan karang satyo nan samangkok, itoh lah laheak dingan jajou, duseung dingan laman ninek muyang kitoa purbokalo, Kalau di pabueak :

Manghadeak Kamudoik di kutuk Tuhan
Manghadeak Kahilea di kutuk Tuhan
Ditangoh-tangoh dimakan bisou Kawi
Kadatoih ideak Bapucoak Kabawouh ideak Baureak
Ditangoh-tangoh di jarum kumbang
Ikang dipanggang tinggang tulang , Ayam ditambak di simbo elang
Padoi di tanang tumboah ilalang
Kunyit di tanang puteah isoi
Anak dipangkau manjadi batu
Salagi gageak itang, salagi ayea mangalea, itoah ideak buloih dirubeah . .

Manolah parbayou kapado anok janteang anok batinoa, jikok tarasoa awak ideak di dabeuhkan Glea, dijadoikan rkak dingan rkik, dijadoikan rajeuk dingan undao, manyingkek kakai sariwang, mangulon lengan bajeu, mangandang saumou ideuk, manambak bateu di bale, manikang kapalo kartoa, mangatokan awak diluwo adeak diluwo pusako, Dihukum Breah Saratauh Kbea Sikoa . .

Tarasoa puloa awak di dabeuhkan Glea, dijadoikan gleak dingan ili, dijadoikan tpoak dingan tarai, tarasoa gdeang ndok malando, taraso panjang ndok malilaik, mangupak deh, mangupoakan bleang, bagaligoi buleak bakahandoak hatai, barajea di hatai basutang di matoa, ba bneak di ibu kakai, lahea utang batin karang satyo.

Kinai lah dihangauh breah saratauh kbea sikoa, lah tapageang puloa di cihai alamak. Manoalah dalon cihai alamak, sukoa jadoi sukoa manjadoi, sukoa ngandang sukoa dikandang, sukoa ngasong sukoa di aseung.

KINAI . . . DANGEALAH KAYOA PASAK-PASAK
GLEA JATEUH PUSAKO TIBEA . . .

Namo : ...........................
Gelar : ............................

(dibunyikan Gong 2 kali untuk Depati dan Ngabi. Dibunyikan Gong 1 kali untuk Mangku, Rio, Datuk)

Tidak ada komentar:

Posting Komentar